به نقل از «ایران اکونومیست»

شاعر پارسی گویی که همه طالبش هستند

تاریخ انتشار: ۸ مهر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۴۶۸۷۷۲

ایران اکونومیست- افغانستانی‌ها می‌گویند افغانی است و «بلخی»، تاجیکستانی‌ها می‌گویند تاجیک است، ترکیه‌ای‌ها می‌گویند ترک است و «رومی» و ایرانی‌ها می‌گویند ایرانی پارسی‌گوی است. مثل «گوهر» است که همه طالبش هستند و مثل «عشق» که همه مدعی‌اش هستند. او، مولوی است.

گروهی از او به عقل رسیده‌اند، گروهی به عرفان، گروهی به کفر و گروهی به ایمان؛ برخی بالا‌ رفته‌اند و برخی فرو افتاده‌اند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند! مخاطبانش هم عوام هستند که در حد «نامی» و «حالی» و «قالی» از مولوی نصیب می‌برند، هم خواص که دیگر فقط خدا می‌داند چه حد نصیب می‌برند از کلام و اعجاز نابغه اعصار. در ایران در میان افکار عمومی، اشعار بسیاری از متأخران به وی نسبت داده شده و همچنان می‌شود؛ هر شعری که رنگی از شوق دارد و آهنگی از شور یا داستان کفر و ایمان است و عشق. ستایندگانش بسیارند و درباره‌اش اغراق و خرافه‌بافی هم زیاد شده است؛ اغلب از روی ارادت. در‌ این‌ میان از‌ همه زرنگ‌تر ترک‌ها بوده‌اند که مقبره‌اش را جاذبه توریستی کرده‌اند و سماع را با ظاهری دگرگونه به رقص تبدیل کرده‌اند برای ارائه به غربی‌ها و طرفداران پوپولیست انواع عرفان و موسیقی و هنر. این هم خودش زرنگی است که شاعری پارسی‌ را که اشعار ترکی‌اش در حد چند بیتِ آمیخته به فارسی است به نام خود بزنی و دکان برپا کنی! البته این میزان از ظاهربینی و نگاه سطحی به شاعر عارفی که مثنوی‌اش معنوی است و عمق نگاهش ژرف، لابد طنز تلخ روزگار است! بگذریم، هرچه هست مولانا مدعی زیاد دارد و خواهان نیز.
نسخه‌‌ای از کتاب ترجمه اشعار مولانا که در اروپا و آمریکا با حیرت و استقبال گسترده مواجه شد و مدام تجدید چاپ می‌شود مولانا در غرب
اشعار مولانا در چند دهه اخیر به زبان‌های مختلف ترجمه شده و تا آن سر دنیا هم رفته؛ تا آمریکا. در غرب او را با نام رومی (Rumi) می‌شناسند که نشان می‌دهد ترکیه‌ای‌ها چه کرده‌اند! لقب رومی برای مولانا به محل زندگی او در قونیه اشاره دارد که در مرزهای روم آن روزگار و در ترکیه امروزی است. در غرب «مولانا‌پژوه» زیاد است و در آمریکا بیشتر. حدود ۴۰ سال پیش «کلمن برایان بارکس» شاعر و مترجم آمریکایی اشعار مولانا را ترجمه کرد تا مولانا محبوب‌ترین شاعر و کتابش پرفروش‌ترین کتاب شعر آمریکا شود. تا‌ به ‌حال بیش از نیم میلیون نسخه از آثار مولانا به قلم بارکس در آمریکا به فروش رفته و اشعار مولانا به روش‌های مختلف و در قالب‌های متنوع در این کشور بازنشر شده است. بارکس در سال ۱۳۸۵ به ایران سفر کرده و گفته: «ایران خانه اول من است» و درباره فرهنگ ایران گفته: «از این فرهنگ باشکوه که تاج جواهر شعر خود یعنی مولانا، حافظ، سعدی، عطار، سنایی و سایرین را به ادبیات جهان هدیه کرده است، سپاسگزارم» او درباره مولانا گفته: «اشعار مولانا نه به وسیله شخصیت بلکه توسط بخش دیگری از روان انسانی سروده شده‌اند. بخشی که گاه از شخصیت و معرفت بشر فراتر می‌رود».  
«کلمن برایان بارکس» اشعار مولانا را به سبک خود و با حفظ جنبه شاعرانه و معانی لطیف ترجمه کرده است تاثیرگذاری بر اغلب فرهنگ‌های بشری
درباره مولانا مدح و ستایش زیاد است؛ با بهترین اصطلاحات و کلمات. شرقی‌ها کلام و اندیشه و عرفانش را ستوده‌اند و غربی‌ها این‌که چگونه تمایل روح خسته آدمی به سمت حقیقت معرفتی انسان را به تصویر می‌کشد. علاوه‌ بر ‌آن اندیشه فراقومی و فراملیتی مولانا در غرب بسیار ستوده شده است و وی را شخصیتی تاثیرگذار بر اغلب فرهنگ‌های بشری می‌دانند. یونسکو نیز سال ۲۰۰۷ میلادی را به مناسبت ۸۰۰ سالگی این شاعر پارسی، سال مولانا نامید. آن سال همایش‌ها و برنامه‌های مختلفی در بسیاری از کشورهای جهان برگزار شد و درباره مولانا بیشتر و بیشتر گفتند. طی این قرون بسیاری دیگر نیز درباره مولانا گفته‌اند، اما در ‌این ‌میان «شیخ بهایی» جان کلام را گفته است:
من نمی‌گویم که آن عالیجناب
هست پیغمبر ولی دارد کتاب
مثنویِ او چو قرآن مدلّ
هادی بعضی و بعضی را مضلّ
روز ۸ مهر در تقویم ایران روز بزرگداشت مولاناست؛ بزرگداشت عاشقی شورانگیز که طنین پُرنوای عشق را در آسمان سودایی اندیشه انداخت.
نگاره‌ای از مولانا اثر «حسین بهزاد» امروز در تاریخ مناسبت‌های دیگری هم هست   فارس

منبع: ایران اکونومیست

کلیدواژه: درباره مولانا اشعار مولانا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۴۶۸۷۷۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

فال حافظ امروز : یک غزل ناب و یک تفسیر گویا (8 اردیبهشت)

دیده دریا کنم و صبر به صحرا فکنم
و اندر این کار دل خویش به دریا فکنم

از دل تنگ گنهکار برآرم آهی
کآتش اندر گنه آدم و حوا فکنم

مایه خوشدلی آن جاست که دلدار آن جاست
می‌کنم جهد که خود را مگر آن جا فکنم

بگشا بند قبا ای مه خورشیدکلاه
تا چو زلفت سر سودازده در پا فکنم

خورده‌ام تیر فلک باده بده تا سرمست
عقده دربند کمر ترکش جوزا فکنم

جرعه جام بر این تخت روان افشانم
غلغل چنگ در این گنبد مینا فکنم

حافظا تکیه بر ایام چو سهو است و خطا
من چرا عشرت امروز به فردا فکنم

تفسیر :

افسوس گذشته و اشتباهاتی که مرتکب شده اید فکر شما را پریشان و آشفته کرده و بابت آن بسیار ناراحت هستید. اما چاره کار حسرت خوردن نیست و فایده ای نخواهد داشت.

در برابر رنج های زندگی صبوری کرده و به لذت های فانی دنیا دلبسته نباشید. برای داشتن آینده بهتر به خداوند توکل کرده و با عقل و درایت رفتار کنید تا به موفقیت برسید.

زندگی نامه حافظ

حافظ، شاعر فارسی زبان قرن هشتم هجری بوده که در سال ۷۲۷ هجری قمری در شهر شیراز متولد شد. پدر او بهاءالدین محمد نام داشت که در دوران کودکی حافظ، از دنیا رفت. حافظ در دوران نوجوانی شاگرد نانوا بود و به‌همراه مادرش زندگی سختی را سپری می‌کرد. گفته می‌شود او در اوقات فراغت خود به مکتب‌خانه‌ای که نزدیک نانوایی بود می‌رفت و خواندن و نوشتن را از همان جا فراگرفته است. او در مجالس درس علما و بزرگان زمان خود شرکت می‌کرد و نیز‌زمان برای کسب درآمد به کارهای سخت و طاقت فرسا می‌پرداخت. خانه حافظ در محله شیادان شیراز بود.

این شاعر بزرگ در دوران جوانی بر تمام علوم مذهبی و ادبی مسلط شد و در دهه بیست زندگی خود به یکی از مشاهیر علم و ادب سرزمین خود تبدیل شد. جالب است بدانید که او قرآن را به‌طور کامل حفظ بود و به همین خاطر تخلص حافظ را برای او انتخاب کردند. شمس الدین محمدبن بهاءالدین محمد حافظ شیرازی حدود چهل سال در حوزه درس استادان آن زمان از قبیل قوام الدين عبدالله، مولانا بهاء الدين عبدالصمد بحرآبادی، مير سيد شريف علامه گرگانی، مولانا شمس الدين عبدالله و قاضی عضدالدين عيجی  شرکت می‌کرد و به همین خاطر به اکثر دانش‌های زمان خود مسلط بود.

حافظ در دوران شاه شیخ ابواسحاق به دربار راه پیدا کرد و شغل دیوانی را برای خود انتخاب کرد. او علاوه بر شاه ابواسحاق، در دربار شاهان دیگری همانند شاه شیخ مبارزالدین، شاه شجاع، شاه منصور و شاه یحیی نیز حضور پیدا کرده بود. حافظ از طریق دیوانی امرار معاش می‌کرد و شاعری شغل اصلی او نبود. جالب است بدانید که بزرگ‌ترین گناه از نظر حافظ، ریاکاری و مردم‌فریبی بود. حافظ در دوران زندگی خود اشعار به‌ویژه غزلیات بسیار زیبا و معنی‌داری سروده است که نیز‌اکنون پس از گذشت قرن‌ها از آن، بوی تازگی داده و خواندنش آرامش‌بخش است. دیوان اشعار حافظ شامل غزلیات، قصیده، مثنوی، قطعات و رباعیات می‌شود.

حافظ در دوران جوانی عاشق دختری به نام شاخه نبات شد؛ البته برخی بر این عقیده‌اند که نام همسر حافظ نسرین بود و او این نام را به‌دلیل شیرین زبانی معشوقه‌اش به او اختصاص داده است. او برای رسیدن به معشوقه‌اش، ۴۰ شبانه روز را به‌طور مستمر در آرامگاه باباکوی شب زنده‌داری کرده و به دعا پرداخت. سپس، با شاخه نبات ازدواج کرد و حاصل این ازدواج یک فرزند پسر بود. حافظ تنها یک بار ازدواج کرد و پس از مرگ همسرش مجرد ماند. به همین خاطر بسیاری از عارفان و عاشقان، عشق مقدس و واقعی را در حافظ جستجو می‌کنند. پسر این شاعر بزرگ نیز در دوران جوانی در راه سفر نیمه‌کاره به هند همراه پدرش از دنیا رفت.

در تقویم رسمی ایران، ۲۰ مهر روز بزرگداشت حافظ است و هر ساله در این روز مراسم بزرگداشت حافظ با حضور پژوهشگرانی در سراسر دنیا روی آرامگاهش در شهر شیراز برگزار می‌شود.

 

آثار حافظ

دیوان حافظ شامل ۵۰۰ غزل، ۴۲ رباعی و چند قصیده است که آن را در در ۵۰ سال از زندگی خود سروده است؛ یعنی به‌طور متوسط در هر سال تنها ۱۰ غزل سروده است؛ زیرا او در لحظاتی خاص به سرودن اشعار خود می‌پرداخت و تمرکز خود را روی خلق آثاری ناب گذاشته بود که شایسته مقام معشوق باشد. این نکته بسیار قابل‌توجه و تامل‌برانگیز بوده و به همین خاطر دیوان او را به یک کتاب خاص و خواندنی تبدیل کرده است. دیوان حافظ بیش از ۴۰۰ بار به زبان فارسی و زبان‌های دیگر دنیا به چاپ رسیده است. حافظ لقب ماهرترین غزل‌سرای زبان فارسی را نیز با اقتدار از آن خود کرده و تک بیت‌های او بسیار درخشان و تماشایی است.

شاید تعبیر کردن یا قدرت تاویل پذیری را بتوان از مهم‌ترین خصوصیات اشعار حافظ به حساب آورد؛ زیرا هر کس که دیوان حافظ را باز کرده و غزلی از آن می‌خواند، با توجه به شرایط روحی خود برداشت متفاوتی از آن می‌کند؛ به‌گونه‌ای که حافظ آن شعر را فقط برای حال آن لحظه او سروده است. در اشعار حافظ، تناسبات هنری به شکلی ظریف و دقیق رعایت شده‌اند و ایهام و ابهام را به جا و درست به کار برده است. در برخی از اشعار حافظ، زبان طنز نیز به کار گرفته شده تا ناگفته‌ها به کمک زبان طنز بیان شود.

کانال عصر ایران در تلگرام بیشتر بخوانید: فال حافظ امروز : یک غزل ناب و یک تفسیر گویا (7 اردیبهشت)