به نقل از «خبرگزاری برنا»

مراسم تجلی یلدا در اشعار حافظ و مولانا برگزار شد

تاریخ انتشار: ۲۷ آذر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۶۱۴۹۵۱۲

اساتید و پژوهشگران در مراسم تجلی یلدا در اشعار حافظ و مولانا بر این مهم که یلدا تداعی جنگ پیوسته سیاهی و سپیدی است، تاکید کردند.

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا؛ مراسم تجلی یلدا در اشعار حافظ و مولانا با حضور حجت الله ایوبی دبیرکل کمیسیون، عبدالمهدی مستکین مدیر گروه فرهنگ کمیسیون ملی یونسکو- ایران، استاد مهدی محبتی و عبدالمحمود رضوانی از اساتید ادبیات و علی خدایی و سعدالله نصیری از اساتید موسیقی در سالن اجتماعات کمیسیون ملی یونسکو- ایران، برگزار شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

حجت الله ایوبی در ابتدای این مراسم با تقدیر از برپایی این رویداد خطاب به اساتید و دوستداران ادبیات اظهار داشت: اینجا شما صاحب‌خانه هستید و خوشحالم این محفل اینجا برگزار می شود.

وی با بیان اینکه ما آموزه های زیادی داریم که در تاریخ شاید رگ و ریشه هایش گم شده است عنوان کرد: ریشه های بسیاری از آیین ها در فرهنگ ایران اسلامی است.

دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو- ایران توضیح داد: مردم ایران به بهانه های مختلف به دنبال ایجاد شادی هستند و حتی برای کاشت و برداشت هم آیین هایی دارند که در فرهنگ و آداب و رسوم به آن اشاره شده است.

ایوبی ادامه داد: شمس می فرماید شادی همچو آبِ لطیفِ صاف به هر جا می رسد در حال شکوفه ی عجبی می روید. غم همچو سیلابِ سیاه به هر جا که می رسد، شکوفه را پژمرده می کند و آن شکوفه که قصدِ پیدا شدن دارد، نهلد که پیدا شود.

در فرهنگ ما بهانه های مختلف برای باهم بودن و گفت وگو و شادی کردن وجود دارد.

وی گفت: شب یلدا غیر از دیدار و گفت وگو، فضایی برای شعر و کتابخوانی است. شعر در زبان ما جاری است و کمتر ملتی را سراغ داریم که اینگونه شعر و ادب بر زبان مردمش جاری باشد؛ اساتید با زبان شعر و پدران با فرزندانشان با زبان شعر سخن می گویند. افتخار می‌کنیم در شب یلدا حافظ می خوانیم و پند و اندرز ها می شنویم. گستره ادبیات فارسی ایران بسیار زیاد است تا جایی که اشعار خیام به روسی توسط ۱۴۰ مترجم، ترجمه شده است و در این سرزمین همه خیام می خوانند.

استاد مهدی محبتی استاد دانشگاه و پژوهشگر نیز در این مراسم اظهار داشت: می توان در یک نگاه یلدا را به عنوان یک اسم و واژه بررسی کرد و دید چه شاعرانی از آن استفاده کرده اند. نوع برخورد دوم آن است که یلدا یک رمز است. با مفاهیم کهن می توان از آن به عنوان افتخاری در گذشته یاد کرد و همچنین کارکرد امروزی آن را دریافت.

وی ادامه داد: یلدا به عنوان نماد تلاش دائمی انسان ها در جنگ پیوسته سیاهی و سپیدی است و این مهم مختص فرهنگ ما نیست و در کشورهای شرقی این مهم دیده می شود. در گزاره های زرتشت آمده است که هزاره ظلمت با هزاره نور می جنگد و یلدا تجسم لحظه آخر سیطره سیاهی است.

این استاد دانشگاه تاکید کرد: در اسلام‌نیز ظلمات و نور بسیار مورد توجه است و در فرهنگ های عبری نیز به این مهم اشاره شده است و همه ملت های متمدن برای آنکه بگویند پایان شب سیه سپید است این مهم را آفریده اند و ادامه دادند.

محبتی ادامه داد: در دوره اسلامی، مهم ترین کسانی که به سیاهی و سپیدی می پردازند شاعران هستند. شاعران در گذشته زبان گویای مردم خودشان بودند و مانند امروز خیلی در کناره نبودند.

وی از نگاه مولانا نسبت به مساله سیاهی و سپیدی، ترسیمی ارائه کرد.

به گفته این استاد دانشگاه، در آثار مولوی، ۴ پرده سیاه در هستی در نظر گرفته می شود و سالک باید این ۴ لایه را پاره کند و به نور برسد.

محبتی توضیح داد: لایه اول در نگاه عرفانی، وجود است و در این نگرش، جهان بر اساس ماده است و اساس ماده تیره است و جز رگه هایی از نور از آن نمی توان پیدا کرد. در لایه دوم و در دل این جامعه، مردمان هستند که در غفلت هستند مگر آنکه با تلاش، خود را به رگه های نور پیوند دهند.

وی تاکید کرد: در لایه سوم، در دل جامعه، مساله جسم است و حجاب سوم محسوب می شود. برای رهیدن از این پرده سوم باید نفس را آرام کرد. حجاب چهارم نفس است و کسی از این چهار حجاب می تواند رها شود که مسیر متعالی را طی کند تا به نور برسد و نور را باید کسب کرد. در عین حال حافظ وجود را خاکستری می بیند و در گزاره های مختلفی این را مطرح می کند.

عبدالمحمود رضوانی از اساتید دانشگاه و مترجم آثاری نفیس همچون گلستان نیز اظهار داشت: واژه یلدا ریشه سریانی دارد و زیرمجموعه زبان سامی است و از زیرمجموعه زبان ‌های آفریقایی و آسیایی است.

وی ادامه داد: یلدا به معنای تولد است؛ میلاد خورشید و مهر و میترا. دو روز در سال داریم که شب و روز یکسان است اما دو روز داریم که انقلاب تابستانی و زمستانی است. در ابتدای زمستان، بلندترین شب و کوتاه ترین روز را داریم و در تابستان این فضا برعکس است.

این استاد دانشگاه با اشاره به استفاده از یلدا در ادبیات فارسی تاکید کرد: روز بعد از شب یلدا، "خُر روز" یا "روز خورشید" نامیده می شد؛ این روز، روز ویژه ای بوده و کهتری و مهتری معنایی نداشته است. در این روز کسی به کسی دستور نمی داده و همه کارها را داوطلبانه انجام می دادند و خونریزی حتا ذبح ممنوع بوده و دشمنان ایران در این روز دست از جنگ می کشیدند و گاه این آتش‌بس یک روزه دائمی می شده است.

رضوانی توضیح داد: بسیاری در این روز از ترس گناه کاری نمی کردند‌. سرو برای ایرانیان مقدس است زیرا جلوی زمستان مقاومت می کند و یلدا در حیطه اسطوره شناسی هم وارد شده است.

میخاییل آنسیموف مدیر کانون گسترش فرهنگ پارسی «حافظ» استان چلیابینسک روسیه مهمان روس این مراسم نیز اظهار داشت: از استان شلوینسک آمدم و برای من‌ ادبیات فارسی بسیار لذت بخش است.

جمعیت ما نژاد کردی و تاجیک هستند و فارسی زبانان بسیارند و ۳ میلیون جمعیت داریم. من‌طرفدار زبان فارسی هستم و این زبان را در این استان گسترش می دهیم. دوست دارم بیشتر با فرهنگ ایرانی آشنا شوم و این افتخار بزرگی برای من است.

وی در ادمه به زبان روسی حافظ خوانی کرد.

عبدالمهدی مستکین مدیر گروه فرهنگ کمیسیون ملی یونسکو- ایران نیز در این باره با بیان اینکه یلدا قدمتی بالغ بر ۳ هزار سال دارد توضیح داد که سبب چیست در طولانی ترین شب سال شادمانی می کنیم.

وی با اشاره به حکایتی از سهروردی عنوان کرد: مقصود از یلدا صرفا نشستن نیست. آزمون های زمستان و خزان و تابستان و بهار همچو جان در پی می آیند. زمانی از یلدا می توانید بهره مند شوید که با طلوع خورشید سیاهی شما از بین برود وگرنه هر شب و روز ما یلداست. زمانی که به جدال با نفس کافرکیش بروید می توانید از تیرگی بروید.

منبع: خبرگزاری برنا

کلیدواژه: یونسکو حافظ مولانا یلدا بلندترین شب سال

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.borna.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری برنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۱۴۹۵۱۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

کمی مهربان باشیم (بررسی زندگی و آثار دکتر هروی)

به نام خداوند جان و خرد

کمی مهربان باشیم:

کمی مهربان باشیم؛ تا مصداق این بیت شعر گردیم:

نام نیک رفتگان ضایع مکن                           تا بماند نام نیکت پایدار

سعدی(درود خدا بر اوباد)

به گزارش جام جم آنلاین از گرگان استاد ایرانفر در ادامه گفتند ما نتوانستیم زحمات او را پاس بداریم و شان و جایگاه علمی و فرهنگی او را حفظ کنیم و خواستار توجه مسئولان فرهنگی استان شدند و در پایان صحبتش بنا گردید ایشان به یاری چند نیک اندیش دیگر عضو انجمن حافظ خوانی با روی هم گذاشتن مقداری پول، سنگ مزاری شایسته ای برای قبر دکتر  حسینعلی هروی تهیه و بر مزارش نصب نمایند.

این سخنان که نگارنده را وادار نمود که به قبرستان امامزاده عبدالله رفته و قبر دکتر  حسینعلی هروی را زیارت نماید و به بررسی زندگی و آثار او بپردازد، آنچه در زیر گزارش می شود، مروري بر زندگي و آثار دكتر«حسين علي هروي» این اندیشمند راستین گرگانی است. نگارنده امیدوار است که توانسته باشد به شایستگی ایشان را به دوستدارانش و علاقمندان ادب و فرهنگ ایران و به ویژه حضرت حاغظ بشناساند، و پیشنهاداتی که ارائه نموده توسط مسئولان امر جامه ی عمل پوشانده شود، تا شاید بتوانیم خدمتی کوچک به مردی بزرگ کرده باشیم.

سرمایه های راستین یک ملت، نه ذخائر فسیلی و زیرزمینی، نه کانی های ارزشمند، نه فلزات گرانبها، و نه اندوخته های پولی آنان است؛ بلکه سرمایه های راستین یک ملت، مردان و زنانی است که بی چشمداشت، عمر گرامی خود را در را پیشرفت دانش، فرهنگ و ادب گذراندند، تا دستاورد تلاش و کوشش صادقانه ی آنان چراغی باشد فروزان در راه تکامل تاریخ و تمدن کشور و تعالی همنوعانشان.

آنان در تنهایی، گمنامی و گاه تهیدستی و بی انتظار پاداش تلاش نمودند، و در زنده بودن خود و یا پس از مرگشان برای مجاهدت بی دریغ خود، توجه و تحسینی را از ما خواستار نبودند و نشدند. اما این ما هستیم که از یک سوی وظیفه ی انسانی داریم که تلاش و دستاوردشان که برای ما، فرّ و شکوه، پیشرفت و والایی و غرور ملی به دنبال داشته، ارج نهیم و ایشان را از گمنامی و تنهایی و سکوت رنج دهنده شان برهانیم و بخواهیم که غبار فراموشی و بی مهری خودمان ر ا از نام  یادشان پاک کنیم، تا نامشان برای همیشه بلند مرتبه و یادشان پرآوازه و دستاورد یک عمر مجاهده ی آنها کاراتر گردد.

سرزمین گرگانزمین با پيشينه فرهنگي و تاريخي درخشان خود و لطف خدادادی تاكنون توانسته است اندیشمندان و دانشمندان بسیاری را بپروراند. بزرگانی که در روزگاران گذشته و نیز دوره معاصر به مانند ستارگان پر فروغي در گلستان فلسفه، علم و ادب، فرهنگ وتاریخ درخشیده اند، در اين زمينه مي‌توان به شخصيتهايي همچون «سيدابوالقاسم ميرفندرسكي، خليل فلسفي، مختومقلي فراغي، مسيح‌الله ذبيحي، فخرالدين اسعد گرگاني، ميرداماد و دیگران اشاره كرد.

یکی از این شخصیت های فرهیخته عرصه ی دانش و ادب حسينعلي هروي گرگانی- نویسنده، مترجم، حافظ پژوه و شارح بزرگ معاصر استاد دانشگاه است.

                                               

حسينعلي هروي در سال۱۲۹۷ه.خ پا به عرصه هستی نهاد. وی فرزند ميرزا احمد خان معروف به بابا كه در محله سرپير گرگان زندگي مي‌كرد،بود پدربزرگ وی حبیب الله خان سررشته دار، عضو محکمه حقوق استرآباد و جد اعلایش، حاج شیخ عبدالصمد خان مقصودلو موقرالملک، همگی از چهره های سرشناس گرگان بودند. تحصيلات ابتدايي و دوره اول متوسطه را درگرگان به پايان برد و به دليل داير نبودن كلاسهاي دوره دوم متوسطه، براي ادامه تحصيلات به دانشسراي مقدماتي تهران رفت. وي از دانشسراي مقدماتي با كسب رتبه اول به دانشسراي عالي وارد و درجه ليسانس یا کارشناسی را در رشته زبان هاي خارجي كسب كرد. هروي در سال ‪ ۱۳۲۴به عنوان دبير زبان فرانسه در آموزش و پرورش شهرستان گرگان مشغول به كار شد كه پس از چند سال دبيري، كارمندي بانك و رياست فرهنگ در برخي نقاط از جمله شهرستان گناباد و استان خراسان براي ادامه تحصيلات به فرانسه رفت. وي در دوره دكتراي مدرسه عالي "السنه شرقي" دانشگاه پاريس نام نويسي كرد و موفق به اخذ درجه دكترا در رشته فرهنگ و تمدن اسلامي شد. پايان نامه دكتر حسين علي هروي نيز ترجمه خسرونامه يا گل و هرمز عطار بود كه آن را به زبان فرانسه برگرداند.

 در مورد بخشي از زندگي دكتر هروي، محمد ايران‌فر در مقاله‌اي مي‌گويد: هروي در سالهاي ‪ ۱۳۲۹تا ‪ ۱۳۴۴رييس دفتر استاد بديع الزمان فروزانفر و سپس دبير دانشكده معقول و منقول (الهيات) بوده است. دكتر هروي همچنين در دهه پنجاه با سيدابوالقاسم انجوي شيرازي، نعمت الله قاضي (شكيب)، دكتر شاه حسيني و چند نفر ديگر در بخش ادبي راديو ايران همكاري داشت. وي در سال ‪ ۱۳۴۸از سوي هيات منتخب دانشگاه تهران كه شامل دكتر منوچهر ستوده، دكتر ابوالقاسم اجتهادي و دكتر حسين گوئيلي بودند به مقام استادياري دانشگاه مفتخر شد. همكاري با بخش ادبي راديو ايران ، ترجمه فصولي از كتاب آناكارنينا از لئون تولستوي و ترجمه خوش زيستن در زندگي زناشويي تاليف آندره موروا ، داستايفسكي به روايت هانري تروآيا ، جلديازدهم تاريخ بزرگ جهان و زندگي نامه پوشكين اثر هانري تروايا از ديگر فعاليتهاي حسين علي هروي بوده‌است.

ترجمه كتاب «فرهنگ البسه مسلمانان» تاليف رينجرت دزي از آثار برجسته دكتر هروي است. اين كتاب در نوع خود ماخذي نسبتا جامع بوده و در آن توضيح و شناخت انواع پوشش‌ها و جامه‌هاي مسلمانان از صدر اسلام تا قرن نوزدهم ميلادي (سيزدهم هجري قمري) بيان شده است. کتاب فرهنگ البسه مسلمانان، در رشته ترجمه ادبی، برنده جایزه سلطنتی 1345 گردید. در اين زمينه شادروان مجتبي مينوي در مقدمه اين كتاب نوشته است: زحمت بسياري كه اقاي هروي در ترجمه اين كتاب و مفهوم كردن آن براي خوانندگان كشيده‌اند قابل توصيف نيست. همچنين مقالات نوشته شده با عنوان بي‌سوادي در جهان، اسلام در جهان امروز، هنر اسلامي و مجموعه مقالاتي در مورد حافظ از ديگر آثار اين نويسنده و مترجم است. مهمترين و ماندگارترين اثر و بزرگترین عامل حسن شهرت دكتر هروي کتاب چهار جلدی «شرح غزلهای حافظ» است که پس از سالها تحقیق كه با مقدمه‌اي مبسوط به همت دكتر زهرا شادمان در سال هزار و سیصدو شصت و هفت منتشر شده است. کتاب ارزشمندی که هنوز جایگاه رفیعی در عرصه پژوهشهای حافظ شناسی دارد.بهاء‌الدين خرمشاهي حافظ پژوه نامدار معاصر دراين زمينه مي‌گويد: من خود شرح غزل‌هاي حافظ را ارج مي‌گزارم و آن را از بسياري از شروح سودمندتر مي دانم.

هروی با انتشار مقالات متعدد در نشریات معتبر به نقد کتب منتشره درخصوص دیوان خواجه حافظ می پرداخت امری که او را به چهره ای خاص در این زمینه مبدل کرده بود، مقالاتی که گهگاه رویه ای تند و طعنه آمیز به خود می گرفت و زمینه بروز مباحثات مختلف را فراهم می نمود، در بهار 1353 مقاله ای باعنوان «نقدی بر حافظ مسعود فرزاد» به طبع رسانید و سبب شد تا فرزاد نیز مقاله ای بی محابا در همان نشریه بنگارد. از دیگر مقالات انتقادی ایشان می توان به نقد دیوان حافظ، تصحیح ابوالقاسم انجوی شیرازی یا « سخنی از تصحیح جدید دیوان حافظ» در معرفی دیوان حافظ، تصحیح دکتر خانلری اشاره کرد. مباحثات وی اساتید دیگری چون دکتر اسلامی ندوشن، فتح الله مجتبایی و ایرج افشار را نیز مورد عنایت قرار داده است، روند این رویدادها موجب گردیده بود تا خود نیز به لحن مزاح در مقاله «چرا نه در کنار هم؟»( کیهان فرهنگی اسفند 1367) چنین بنگارد:« در کنگره حافظ شیراز مصاحبت استادى از دانشگاه اصفهان نصیبم شد.خوش سخن و لطیفه پرداز.روزى از من پرسید شرح حافظ شما چند جلد شده، گفتم چهار جلد.به همان لهجه ظریف اصفهانى گفت بگویید هشت جلد، چون با سابقه‏اى که من به مشاجرات قلمى شما در باب حافظ دارم باید منتظر نقد و نظرهاى بسیار باشید.»، سلسله مقالات وی در کتابی با عنوان «مقالات حافظ، دکتر حسینعلی هروی» توسط عنایت الله مجیدی به طبع رسیده است.

دكتر حسين علي هروي بر اثر ابتلا به بیماری ریوی در ششم اردیبهشت ماه سال ‪ ۱۳۷۲در تهران درگذشت و بنا به وصيت خود به دلیل تعلق خاطر در دیار سرسبز و تاریخی اش- گرگان- به خاک سپرده شد، تا با خدمات فرهنگي و ادبي بسيار كه به جامعه ايران ارايه داد نامش براي هميشه به يادگار بماند.

شرف الدین خراسانی، شعر«ظلم مرگ» را در رثای او سروده که برخی ابیات آن از این قرار است:« دردا که مرگ یاران ما را ز هم جدا کرد / بر رفتگان ستم کرد بر ماندگان جفا کرد / دردا مگر ندانست در بند مهر اوئیم / آن رفته ای که ما را زود اینچنین رها کرد / آن رفته ای که عمری با حافظ آشنا بود / خلقی به او ثنا گفت، حافظ به او دعا کرد / چون زنده بودن او درد گران او گشت / او درد زندگی را با مرگ خود دوا کرد.»

با توجه به شخصیت ادبی- فرهنگی ارزشمند دكتر حسين علي هروي و در راستای گرامیداشت چهره های علمی،دینی و سیاسی و نیز  الگو سازی آنان برای نسل امروز، چند پیشنهاد می شود امید می رود،که عملی شوند:

1-در تقویم استان، نام ابشان به عنوان یک چهره ماندگار(دینی،عرفانی و سیاسی) ثبت شود. و برنامه های پیش بینی شده را در همین روز انجام بدهند.

2-هرساله در روز در گذشتش،برنامه هایی برای گرامیداشت یاد و نامش برگزار شود.یکی از این برنامه ها می تواند با همکاری شهرستان سبزوار و باعنوان همایش شناخت اندیشه و خدمات دكتر حسين علي هروي برگزار شود.

3-قبر او را به نحو شایسته ایی بازسازی شود. و تصویری مناسب از ایشان بر قبر اوقراربدهند.( گمان می رود این کار ارزشمند توسط اعضای انجمن حافظ خوانی کانون جهاندیدگان گرگان در شرف انجام است) و اگر مقدور شد یادمانی نیز برای آرامگاه او ساخته شود.

5-نام دكتر حسين علي هروي را بر روی یکی از خیابان های شهرگرگان بگذارند.

6-تمهیداتی اندیشیده شود تا آثار فاخر این حافظ شناس بزرگ باز نشر شود و نیز در حد مقدوراتی مستندی از زندگی ایشان

ای که دستت می‌رسد کاری بکن                    پیش از آن کز تو نیاید هیچ کار

یارب الهامش به نیکویی بده                           وز بقای عمر برخوردار دار

سعدی(درود خدا بر اوباد)

علیرضا حصارنوی-باستان شناس و کارشناس ارشد فرهنگ و زبان های باستانی